Adli Soruşturma İdari Soruşturmayı Etkiler mi?
Adli Soruşturma İdari Soruşturmayı Etkiler mi?
Devlet Memurları işledikleri suçların niteliklerine göre adli ve idari soruşturma geçirebilirler. İdari soruşturmalar, Devlet Memurları Kanunu ile Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği’nin yanı sıra, görev yaptıkları kurumlarının disiplin yönetmeliklerine göre yürütülmekte iken, adli soruşturmalar ceza kanunu hükümlerine göre yürütülmektedir. Bu yazımızda adli soruşturma idari soruşturmayı etkiler mi? Sorusuna yanıt vermeye çalışacağız.
Adli soruşturma idari soruşturmayı etkiler mi sorusuna yanıt aramadan önce adli soruşturma ve idari soruşturma (disiplin soruşturması) nedir? kısaca tanımlayalım.
Adli Soruşturma Nedir?
Adli soruşturma, hukuk sistemimizde Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenmiştir. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre Cumhuriyet savcısı, suç ihbarı veya şüphesi durumunda gerçeğin ortaya çıkarılması yönünde araştırma yapmakla yükümlüdür. Bu araştırma sırasında, delil toplama, tanık ifadeleri alma görevlerini üstlenir ve soruşturma sonucunda suç unsuru görürse dava açılması için mahkemeye talepte bulunur. Suç unsuru oluşmaz ise “Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar” verir.
Adli Soruşturmanın temel amaçları arasında suçun aydınlatılması, faillerin belirlenmesi, delillerin toplanması ve korunması yer almaktadır. Soruşturma ile yalnızca suçluları tespit etmeyi değil, suçun işlenmediğini de ortaya çıkarmaktadır. Adalet sadece suçu veya suçluyu değil, aynı zamanda masumiyeti aramaktır.
İdari Soruşturma Nedir?
İdari Soruşturma ise kamuda çalışanların görevleri esnasında hukuka, kurumsal düzenlemeye veya etik kurallara karşı yapmış oldukları eylemlere karşı başlatılan bir süreçtir. İdari soruşturma, kamu personellerinin görevlerini doğru, tarafsız bir şekilde yapmasına vesile olarak kamu kurumundaki düzeni sağlamak amacıyla yapılmaktadır. Bir memurun yetkisini kötüye kullanarak kendisine veya bir başkasına çıkar sağlaması, iş disiplinine uymaması, iş arkadaşlarına kötü muamelede bulunması gibi örnekler idari soruşturmanın konusunu oluşturur.
İdari soruşturma sonucunda hangi eylemlere hangi cezaların verileceği 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. Maddesi’nde belirtilmiştir. İdari soruşturma, resen, şikayet veya ihbar üzerine başlatılabilir. Soruşturmanın başlatılabilmesi için, bahse konu iddianın somut bir şekilde ortaya konulması gerekir.
Kamu personeline idari soruşturmaya başlamadan önce yetkili makamların onayı gerekmektedir. Yetkili makamın onayı olmadan idari soruşturmaya başlanması mümkün değildir. Kamu personellerinin haklarında idari soruşturma başlatılması için onay makamı bulunurken, yalnızca Adalet Bakanlığı’nda herhangi bir onay söz konusu değildir. Adalet Bakanlığı’nda görevli kamu personellerine idari soruşturma onay alınmadan derhal başlatılmaktadır.
Adli Soruşturma İdari Soruşturmayı Etkiler Mi?
Öncelikle, devlet memurlarına başlatılan her idari soruşturmada adli soruşturma başlatılmamaktadır. İdari soruşturmanın niteliği, adli soruşturmanın başlatılmasında önemli rol oynamaktadır.
Hakkında idari soruşturma başlatılan memur için adli olarak suç duyurusunda bulunulduğunda adli soruşturma devreye girmektedir. Örneğin mesai arkadaşına hakaret eden bir personel hakkında, olaya tanık memurlarla birlikte tutanak tutulur ve üst disiplin amirine bildirilir. Üst disiplin amiri idari soruşturma için değerlendirmeye alır. Adli soruşturmanın başlaması için hakarete uğradığını düşünen memurun, adli olarak ayrıca suç duyurusunda bulunması gerekir.
Ancak, görev sırasında idarece yapılan denetimde memurun görevini kötüye kullandığı, çıkar sağladığı, irtikap suçunu işlediği vs tespit edilirse, kurum idaresi adli olarak suç duyurusunda bulunur ve ilgili memur hakkında adli soruşturma işlemleri başlar. Az önceki örnekte, konuya muhatap kişinin şahsi olarak başvurmasının gerektiği anlatılmıştır. Bu örneğimizde kurum idaresinin resmi bir başvuruyla suç duyurusunda bulunması gerektiği belirtilmiştir.
Kurum içinde veya dışında işlediği herhangi bir adli suç nedeniyle Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre adli soruşturma başlatılmasına karar verilen bir memurun görev yaptığı kuruma, soruşturmayı başlatan birim tarafından bilgi verilir. Soruşturmaya konu evraklar kurumuna gönderilerek idari yönden gereğinin yapılması istenilir.
Adli Soruşturma İdari Soruşturmayı Etkiler mi? (Sonuç Yönünden Değerlendirme)
Devlet memurları hakkında başlatılan idari soruşturmayı yürüten muhakkikler, varsa adli soruşturmaya ilişkin bilgi ve belgeleri disiplin dosyasına konmak ve delil olarak değerlendirmek üzere talep edebilir. Aynı şekilde adli soruşturmayı yürüten yetkili organ da ilgili memurun kurumundan varsa idari soruşturmaya ilişkin bilgi ve belge talep edebilir. Adli soruşturma dosyasında bulunmayan ancak idari soruşturma dosyasında yer alan deliller karşılaştırılır. Tanıkların adli ve idari soruşturmalarda ayrı ayrı verdikleri beyanlar karşılaştırılarak değerlendirmeye alınır.
Ancak idari soruşturma veya adli soruşturma karara bağlanırken tamamen birbirinden bağımsız olarak karar verilir. Bu soruşturmaların sonuçları birbirlerini kesinlikle etkilemez. İdari soruşturmadan disiplin cezası alan bir memur, adli soruşturmadan ceza almayabilir. Aynı şekilde adli soruşturmadan ceza alan bir memura idari soruşturma sonucunda disiplin cezası verilmeyebilir. Bu iki soruşturma karara bağlanırken, bağımsız bir şekilde karar hükmü verilir.
Disiplin amirleri, adli soruşturmanın sonucunu beklemeden idari soruşturmaya ilişkin karar verebilir. Ancak bazı disiplin amirleri, disiplin kararı vermeden önce adli soruşturmanın sonucunu beklemektedir. Bu durumda adli soruşturmanın uzamasıyla, disiplin cezası zaman aşımı süresinin de gözden kaçırılmaması gerekmektedir.
Bu yazımızda adli ve idari soruşturma birbirini etkiler mi? Sorusuna cevap vermeye çalıştık. Eksik gördüğünüz, merak ettiğiniz tüm soru ve görüşlerinizi yorumlar bölümüne yazabilirsiniz. Ayrıca iletişim sayfamız üzerinden bizlere isteklerinizi iletebilirsiniz.